Dessertwijn is een type wijn dat vaak wordt geserveerd als afsluiting van een maaltijd en bedoeld is om te worden gedronken bij desserts of zoete gerechten. Er zijn verschillende soorten dessertwijnen, elk met hun eigen smaakprofiel en kenmerken. In dit artikel zullen we de verschillende soorten dessertwijnen bespreken en hun eigenschappen beschrijven.
Hieronder vind je een lijstje met de meest bekende dessertwijnen:
1. Sauternes - een zoete witte wijn uit de Sauternes regio in Bordeaux, Frankrijk
2. Icewine - een dessertwijn gemaakt van druiven die zijn bevroren op de wijnstok en geoogst bij temperaturen onder het vriespunt
3. Port - een versterkte wijn uit Portugal, vaak gedronken als dessertwijn
4. Sherry - een versterkte wijn uit Spanje, vaak gedronken als aperitief of dessertwijn
5. Moscato d'Asti - een Italiaanse mousserende dessertwijn gemaakt van de muskaatdruif
6. Tokaji - een Hongaarse dessertwijn gemaakt van edele rottingsdruiven
7. Late Harvest - een dessertwijn gemaakt van druiven die later in het seizoen zijn geoogst en daardoor meer suiker hebben ontwikkeld
8. Vin Santo - een zoete Italiaanse dessertwijn die traditioneel wordt geserveerd met cantuccini koekjes
9. Madeira - een versterkte wijn uit het Portugese eiland Madeira, vaak gedronken als aperitief of dessertwijn
10. Banyuls - een Franse dessertwijn gemaakt van de grenache-druif in de regio Roussillon, vaak geserveerd met chocolade of blauwe kaas.
11. Beerenauslese - een dessertwijn gemaakt door druiven die aangetast zijn door nobele rotting
12. Auslese
13. Spätlese
14. Strowijn
Onderstaand wordt een uitgebreide beschrijving gegeven van bovenstaande wijnen.
ad1. Sauternes
Sauternes is een heerlijke zoete dessertwijn die wordt geproduceerd in de Sauternes regio in de buurt van Bordeaux, Frankrijk. Het is een blend van drie druivensoorten: Semillon, Sauvignon Blanc en Muscadelle. De druiven worden geplukt wanneer ze overrijp zijn en aangetast door de edele rotting (ook wel bekend als "Botrytis cinerea"), die de druiven concentreert en de suiker- en zuurgraadniveaus verhoogt.
Deze wijn heeft een diepe gouden kleur en heeft een complexe smaak die zoet, fruitig en bloemig is. De wijn heeft tonen van abrikoos, honing, perzik, vanille en soms ook citrusvruchten en bloemen. Het heeft ook een hoge zuurgraad, waardoor het een frisse smaak heeft, ondanks de zoetheid.
Sauternes is een ideale dessertwijn en past goed bij rijke, romige desserts zoals crème brûlée, kaastaart, foie gras en fruitdesserts. Het is ook een heerlijke wijn om te drinken als aperitief of om te combineren met pittige kazen. Het wordt, mede vanwege de prijs, vaak in kleine glazen gedronken en op een lage temperatuur (ongeveer 10-12 graden Celsius). Sauternes is een heerlijke en elegante wijn die een perfecte afsluiting vormt van een bijzondere maaltijd.
Ad2. Icewine
Icewine, ook wel bekend als Eiswein in het Duits, is een dessertwijn die wordt geproduceerd van druiven die zijn bevroren op de wijnstok. Het bevriezen van de druiven concentreert de suikers en smaken, wat resulteert in een zeer zoete wijn met een rijke, stroperige textuur. Icewine wordt vaak geproduceerd in koudere klimaten, zoals Canada en Duitsland, en is een populaire wijn om te drinken bij desserts met fruit en chocolade. Klik hier voor een uitgebreidere beschrijving van icewine.
Ad3. Port
Port is een zoete, versterkte wijn die afkomstig is uit de Douro-vallei in Portugal. Het wordt meestal gemaakt van een blend van verschillende druivensoorten, waaronder Touriga Nacional, Tinta Roriz en Touriga Franca.
Wat port uniek maakt, is dat het wordt versterkt met een neutrale brandewijn, die de gisting stopt en een hoger alcoholgehalte behoudt dan gewone wijn. Dit zorgt ervoor dat er nog wat restsuikers overblijven in de wijn, waardoor port zijn kenmerkende zoete smaak krijgt.
Er zijn verschillende stijlen van port, waaronder Ruby, Tawny, Late Bottled Vintage (LBV) en Vintage port. Ruby is de meest toegankelijke stijl en heeft een dieprode kleur met aroma's van rood fruit. Tawny port is bruinrood van kleur en heeft een meer ontwikkelde smaak, met tonen van gedroogd fruit en noten. LBV is een stijl die enkele jaren langer op vat heeft gerijpt dan Ruby en heeft een zachtere, meer geëvolueerde smaak. Vintage port wordt alleen in de beste jaren geproduceerd en heeft een intense, complexe smaak die verbetert met de leeftijd.
Port wordt vaak geserveerd als een dessertwijn, omdat het zoet is en goed past bij desserts zoals chocolade, kaas en noten. Het kan ook worden gedronken als aperitief of na het diner als digestief. Port wordt meestal geserveerd op kamertemperatuur of licht gekoeld en kan worden bewaard in de fles gedurende vele jaren, waardoor het een populaire keuze is als cadeau voor speciale gelegenheden.
Ad4. Sherry
Wat Sherry uniek maakt, is het productieproces, dat bekend staat als het Solera-systeem. Dit is een complexe methode waarbij de wijn wordt verouderd en gemengd in een reeks vaten die zijn gestapeld in rijen, waarbij de jongste wijn bovenop de oudere wijn wordt gegoten.
Sherry komt in verschillende stijlen, variërend van zeer droog tot zoet, afhankelijk van de druivensoorten die worden gebruikt en hoe lang de wijn is verouderd. Enkele voorbeelden van Sherry-stijlen zijn Fino, Manzanilla, Amontillado, Oloroso, Pedro Ximenez en Cream Sherry.
Sherry is een populaire drank die vaak wordt geserveerd als aperitief of als begeleiding bij voorgerechten en kaasplankjes. Het heeft een unieke smaak en aroma's, waardoor het een geweldige aanvulling is op vele gerechten.
Ad5. Moscato d'Asti
Moscato d'Asti is een zoete, mousserende witte wijn die afkomstig is uit de regio Piemonte in het noordwesten van Italië. De wijn wordt gemaakt van de Muscat Blanc druif, die bekend staat om zijn uitgesproken muskaat aroma's en smaken.
Moscato d'Asti heeft doorgaans een laag alcoholgehalte (rond de 5-6%), en wordt vaak geserveerd als dessertwijn vanwege zijn zoete smaak en licht sprankelende bubbels. De wijn is meestal lichtgeel van kleur en heeft een intense geur van bloemen, honing en rijp fruit, zoals perzik en abrikoos.
Het unieke aan Moscato d'Asti is dat het op een natuurlijke manier mousserend wordt gemaakt door de wijnmakerijen. In plaats van de wijn te carboniseren door middel van kunstmatige toevoegingen of fermentatie, wordt de wijn tijdens het vinificatieproces kort gefermenteerd om de natuurlijke bubbels te behouden.
Moscato d'Asti wordt vaak gecombineerd met desserts, zoals fruitsalades, sorbets en lichte gebakjes, maar kan ook als aperitief worden geserveerd. Het is een populaire wijn in de zomer vanwege zijn lichte en verfrissende karakter, en wordt beschouwd als een van de meest toegankelijke dessertwijnen vanwege zijn zachte en uitnodigende smaak.
Ad6. Tokaji
Tokaji (ook wel Tokaj genoemd) is een beroemde Hongaarse wijn die voornamelijk wordt geproduceerd in de regio Tokaj-Hegyalja in het noordoosten van Hongarije. De wijn wordt gemaakt van druiven die groeien op de zonnige heuvels en plateaus rond de dorpen van Tokaj. De druiven die worden gebruikt voor Tokaji zijn voornamelijk Furmint, Hárslevelű en Sárgamuskotály.
Wat Tokaji zo speciaal maakt, is het proces van edelfrotting of 'nobele rotting'. Dit is een natuurlijk proces waarbij de druiven door schimmels worden aangetast, waardoor het suikergehalte van de druiven stijgt en de smaak en aroma's van de wijn zich ontwikkelen. De druiven worden met opzet aangetast door de schimmel Botrytis cinerea, die de suikers concentreert en de zuurgraad vermindert, wat resulteert in een zoete en aromatische wijn met een hoog alcoholgehalte en een rijke smaak.
Tokaji-wijnen staan bekend om hun zoetheid en rijke aroma's van honing, abrikoos en gedroogd fruit, met hints van citrus en bloemen. De wijn wordt vaak geclassificeerd volgens de hoeveelheid suiker en de rijpingstijd, van droog tot zoet en van jong tot ouder. Tokaji-wijnen zijn ook bekend om hun lange houdbaarheid en kunnen tientallen jaren worden bewaard en verbeteren met de tijd.
Tokaji is een belangrijk onderdeel van de Hongaarse cultuur en geschiedenis en wordt beschouwd als een van de grootste wijnen ter wereld. Het is populair als dessertwijn en kan worden gedronken met rijke desserts, foie gras, blauwe kazen en andere hartige gerechten.
Ad. 7 Late Harvest
Late Harvest is een type dessertwijn dat wordt geproduceerd van druiven die zijn geoogst nadat ze volledig zijn gerijpt en overrijp zijn geworden. De druiven worden vaak later in het seizoen geoogst dan normaal en worden langer aan de wijnstokken gelaten, zodat ze meer suiker kunnen ontwikkelen.
Deze extra suiker in de druiven resulteert in een wijn die een hoger alcoholgehalte heeft en ook zoeter is dan de meeste andere wijnen. Omdat de druiven langer aan de wijnstokken blijven hangen, kan de wijnmaker ze ook met een hogere zuurgraad plukken dan normaal, waardoor een perfecte balans tussen zoetheid en zuurgraad ontstaat.
Late Harvest-wijnen hebben meestal een intens aroma van rijpe en gedroogde vruchten, zoals abrikozen, perziken en honing, die ook te vinden zijn in de smaak van de wijn. Deze wijnen worden vaak geserveerd als dessertwijn en passen goed bij rijke en zoete desserts zoals crème brûlée, chocoladetaart en fruitige taarten. Ze kunnen ook worden geserveerd met blauwe kazen of foie gras voor een hartig contrast met de zoetheid van de wijn.
Ad8. Vin Santo
Vin Santo is een traditionele Italiaanse dessertwijn die wordt geproduceerd in de regio's Toscane en Umbrië. De wijn wordt gemaakt van gedroogde druiven die op matten of in manden worden gelegd om te drogen voordat ze worden geperst. Dit proces, dat bekend staat als appassimento, concentreert de suikers en smaken in de druiven, waardoor de wijn een zoete en rijke smaak krijgt.
De druiven die worden gebruikt om Vin Santo te maken, variëren afhankelijk van de regio en producent, maar kunnen onder meer Trebbiano, Malvasia en Sangiovese omvatten. Na het persen wordt de wijn in kleine vaten van eikenhout of kastanjehout gegoten, waar hij gedurende een periode van drie tot vijf jaar of langer rijpt.
Vin Santo heeft een amberkleurige tot mahoniekleurige tint en biedt aroma's van gedroogd fruit, noten, honing en karamel. De wijn heeft een zoete smaak, met tonen van gedroogd fruit, gekonfijte sinaasappelschil en honing, en kan een hoog alcoholgehalte hebben. Het wordt vaak geserveerd als dessertwijn, en past goed bij desserts zoals cantuccini (amandelkoekjes) of een plaatje kaas met noten.
Vin Santo wordt beschouwd als een van de meest gewaardeerde wijnen uit Italië en staat bekend om zijn complexiteit en diepte van smaak. Het is een wijn die meestal in kleine hoeveelheden wordt geproduceerd, waardoor het een speciale en vaak dure traktatie is voor wijnliefhebbers.
Ad.9 Madeira
Madeira is een dessertwijn die afkomstig is van het Portugese eiland Madeira. Het is een versterkte wijn, wat betekent dat er tijdens het productieproces extra alcohol wordt toegevoegd om de smaak en het alcoholpercentage te versterken.
Madeira heeft een unieke smaak en aroma vanwege het speciale productieproces. De wijn wordt blootgesteld aan hoge temperaturen en oxidatie, waardoor het een rijke en complexe smaak krijgt. Er zijn verschillende soorten Madeira, waaronder droog, medium-droog, medium-zoet en zoet.
Madeira is een zeer veelzijdige wijn die kan worden geserveerd als aperitief, bij het dessert of zelfs bij een kaasplankje. Het past goed bij chocoladedesserts, notentaarten, fruitige desserts en sterke kazen. Madeira kan ook worden gebruikt als ingrediënt in sauzen en stoofgerechten vanwege zijn unieke smaakprofiel.
Deze dessertwijn heeft een lange houdbaarheid en kan vele jaren worden bewaard zonder kwaliteitsverlies. Het is een populaire keuze onder wijnliefhebbers vanwege zijn rijke geschiedenis en onderscheidende smaak.
Ad.10 Banyuls
Banyuls is een zoete, versterkte dessertwijn afkomstig uit de Franse regio Roussillon, aan de Middellandse Zee. Het wordt geproduceerd door het proces van mutage, waarbij de gisting van de druivenmost wordt gestopt door toevoeging van alcohol. Dit resulteert in een hoog alcoholgehalte van ongeveer 15-18%.
Banyuls wordt gemaakt van de druivensoorten Grenache Noir, Grenache Gris, Carignan en Mourvèdre. De druiven worden laat in het seizoen geoogst om het suikergehalte te verhogen en de wijn zijn kenmerkende zoete smaak te geven. Na de gisting wordt de wijn gerijpt in houten vaten, waar het de typische aroma's en smaken van gedroogd fruit, karamel, chocolade en kruiden ontwikkelt.
Banyuls kan zowel als aperitief als digestief worden geserveerd, maar wordt vaak geserveerd als dessertwijn bij zoete desserts zoals chocoladetaart, notentaart en gedroogd fruit. De wijn kan ook worden gebruikt als ingrediënt in sauzen en marinades voor vleesgerechten. Banyuls is een rijke, volle en zoete wijn die vaak wordt beschouwd als een luxe traktatie.
Ad.11 Beerenauslese
Beerenauslese is een type Duitse dessertwijn dat wordt gemaakt van overrijpe druiven die zijn aangetast door de "edele rot" (botrytis cinerea). Deze schimmel vermindert het watergehalte van de druiven en concentreert de suikers en smaken, wat resulteert in een zoete en complexe wijn.
De term "Beerenauslese" betekent letterlijk "selectie van druiven", wat verwijst naar het proces waarbij alleen de beste, rijpste druiven met de hand worden geplukt en geselecteerd voor de wijnproductie. Deze druiven worden zorgvuldig geperst om hun zoete sap te extraheren, dat vervolgens langzaam wordt vergist en gerijpt in eiken vaten.
De wijn heeft meestal een gouden of amberkleurige tint en aroma's van honing, abrikoos, perzik en exotisch fruit. Het heeft een volle body en een intense zoetheid, met een gebalanceerde zuurgraad om de smaak levendig te houden. Beerenauslese is een heerlijke dessertwijn die vaak wordt geserveerd met fruitige desserts, chocolade, of blauwaderkaas.
Ad.12 Auslese
Auslese is een term die gebruikt wordt om een bepaalde categorie dessertwijnen te beschrijven, afkomstig uit Duitsland en Oostenrijk.
Het betekent letterlijk "uitgekozen" of "geselecteerd" en verwijst naar de manier waarop deze wijnen worden gemaakt. De druiven worden zorgvuldig met de hand geselecteerd uit de wijngaard, waarbij alleen de rijpste en meest geconcentreerde druiven worden gekozen. Daarbij geldt dat ze een bepaald minimum aan mostgewicht moeten hebben, anders mag het geen Auslese heten.
Deze druiven hebben een hogere suikerconcentratie dan normaal, omdat ze langer aan de wijnstok zijn blijven hangen en de suikers zich hebben kunnen ontwikkelen. Dit resulteert in een wijn met een hoger alcoholgehalte en een zoetere smaak.
Auslese dessertwijnen hebben vaak een intense smaak en aroma's van gedroogd fruit, honing en bloemen. Ze worden meestal geserveerd als een dessertwijn na een maaltijd, maar kunnen ook worden gebruikt als begeleiding bij kaas of foie gras.
Ad. 13 Spätlese
Spätlese is een term uit de Duitse wijnbouw die aangeeft wanneer de druiven worden geoogst. Het betekent letterlijk "late pluk" en verwijst naar druiven die later in het seizoen worden geplukt dan normaal, wanneer ze extra rijp en geconcentreerd zijn.
Een dessertwijn die wordt gemaakt van druiven die als Spätlese zijn geoogst, wordt ook wel een Spätlese dessertwijn genoemd. Dit type wijn heeft meestal een hoger suikergehalte en een lagere zuurgraad dan gewone wijnen, waardoor ze zoeter en voller van smaak zijn.
De druiven worden later geoogst omdat ze dan meer tijd hebben gehad om suikers te ontwikkelen, waardoor de wijnmaker een hoger alcoholgehalte en meer complexe aroma's en smaken kan verkrijgen. Bij Spätlese dessertwijnen wordt er vaak voor gekozen om de gisting vroegtijdig te stoppen, zodat er nog restsuikers in de wijn achterblijven en het zoete karakter wordt behouden.
Spatlese dessertwijnen kunnen bijvoorbeeld worden gemaakt van Riesling-druiven en hebben vaak aroma's van rijpe perzik, abrikoos en honing, en een lange afdronk. Ze worden meestal geserveerd als digestief, bijvoorbeeld bij een kaasplateau of een zoet dessert.
Ad.14 Strowijn
Strowijn is een type dessertwijn dat gemaakt wordt door druiven te laten drogen op stro voordat ze geperst worden. Het drogen van de druiven zorgt ervoor dat het watergehalte in de druiven vermindert, waardoor de suikers geconcentreerder worden en de smaak intenser wordt. Dit proces heet ook wel 'passerillage'.
Strowijn kan gemaakt worden van verschillende druivensoorten, maar meestal worden er witte druiven gebruikt, zoals de chenin blanc, muscat en semillon druiven. Het eindresultaat is een zoete wijn met een hoog alcoholpercentage, die vaak rijke aroma's heeft van gedroogd fruit, honing en karamel.
Strowijn kan zowel als aperitief of als dessertwijn gedronken worden en past goed bij verschillende desserts, zoals cakes, taarten, crèmes en zoete puddings. Het is een elegante wijn die geschikt is voor speciale gelegenheden of als afsluiter van een feestelijke maaltijd.
